به گزارش مرکزکده به نقل از خبرگزاری برنا: تصور کنید هر شب با صدای خروپف همسرتان بیدار می‌شوید یا خودتان صبح‌ها با گلودرد، دهان خشک و احساس خستگی شدید از خواب بلند می‌شوید. اکثر افراد خروپف یا مشکلات تنفسی هنگام خواب را فقط یک مشکل آزاردهنده خانوادگی می‌دانند؛ در حالی که این اختلالات می‌توانند زنگ خطری برای سلامت عمومی بدن و به‌ویژه دهان و دندان‌ها باشند.
خروپف، آپنه خواب و سلامت دهان؛ ارتباطی که نمی‌دانستید
شاید عجیب به نظر برسد، اما دندانپزشکان نقش مهمی در تشخیص و درمان اختلالات خواب دارند. در این مقاله تخصصی و متفاوت، به بررسی علمی تاثیر خروپف و آپنه خواب بر سلامت دهان و دندان، علائم هشداردهنده، عوارض درمان‌نشده و راهکارهای موجود خواهیم پرداخت.
برای دریافت اطلاعات تخصصی می‌توانید با متخصصان و دندانپزشکان شرکت بیمه دندانپزشکی دندونت تماس حاصل فرمایید.
1. خروپف و آپنه خواب چیست؟
خروپف به ارتعاش بافت‌های حلق در اثر عبور هوا هنگام خواب گفته می‌شود. این صدا می‌تواند از خفیف و گهگاهی تا شدید و مداوم متغیر باشد.
آپنه خواب (Sleep Apnea) نوعی اختلال تنفسی است که در آن فرد در طول خواب دچار قطع تنفس‌های کوتاه و مکرر می‌شود. شایع‌ترین نوع آن آپنه انسدادی خواب (OSA) است که به دلیل انسداد نسبی یا کامل راه هوایی فوقانی رخ می‌دهد.
2. علائم آپنه خواب و خروپف مشکل‌ساز
خروپف بلند و مداوم
توقف تنفس برای چند ثانیه هنگام خواب
نفس‌نفس زدن یا احساس خفگی در خواب
خواب‌آلودگی و خستگی روزانه
کاهش تمرکز و حافظه
سردردهای صبحگاهی
خشکی دهان و گلودرد پس از بیداری
تغییرات خلقی مثل تحریک‌پذیری یا افسردگی
۳. تاثیر آپنه خواب و خروپف بر سلامت دهان و دندان
الف) خشکی دهان
افرادی که به دلیل خروپف یا آپنه دهان خود را در طول خواب باز نگه می‌دارند، دچار خشکی دهان مزمن می‌شوند. کاهش ترشح بزاق باعث:
افزایش خطر پوسیدگی دندان
حساسیت دندان‌ها
بوی بد دهان (هالیتوزیس)
مشکلات لثه مثل التهاب و خونریزی
ب) ساییدگی و شکستگی دندان‌ها (براکسیسم)
آپنه خواب باعث اختلال در اکسیژن‌رسانی بدن می‌شود. سیستم عصبی برای باز کردن راه هوایی، عضلات فک را تحریک می‌کند و همین امر باعث دندان‌قروچه (براکسیسم) در خواب می‌شود. دندان‌قروچه طولانی‌مدت منجر به:
شکستگی مینا و ترک خوردن دندان
کوتاه شدن ارتفاع دندان‌ها
درد مفصل فکی گیجگاهی (TMJ)
حساسیت دندانی و تحلیل لثه
ج) تحلیل لثه و استخوان فک
خروپف مزمن و آپنه خواب درمان‌نشده می‌توانند به مرور زمان باعث التهاب مزمن لثه و تحلیل استخوان فک شوند. خشکی دهان و کاهش بزاق هم این مشکل را تشدید می‌کند.
۴. نقش دندان‌پزشک در تشخیص اختلالات خواب
شاید تصور کنید درمان آپنه خواب فقط بر عهده متخصصان گوش و حلق و بینی یا پزشکان خواب است. در حالی که دندانپزشکان اولین افرادی هستند که می‌توانند این اختلال را تشخیص دهند. در معاینات دوره‌ای، دندان‌پزشک به علائم زیر توجه می‌کند:
سایش غیرطبیعی دندان‌ها
تغییرات مفصل فک
تحلیل لثه و خشکی شدید دهان
گزارش خروپف و بیداری‌های مکرر از سوی بیمار
5. درمان آپنه خواب و خروپف با دستگاه‌های دهانی (Oral Appliance Therapy)
یکی از موثرترین روش‌های درمان آپنه خفیف تا متوسط، استفاده از دستگاه‌های دهانی مخصوص است که توسط دندان‌پزشک ساخته می‌شوند. این دستگاه‌ها مانند گارد شب عمل می‌کنند و با جلو آوردن فک پایین، راه هوایی را باز نگه می‌دارند. مزایای این روش:
غیرتهاجمی بودن
راحتی استفاده در خواب
عدم نیاز به جراحی
موثر در کاهش خروپف و بهبود کیفیت خواب
6. اهمیت درمان نکردن آپنه خواب
آپنه خواب درمان‌نشده علاوه بر مشکلات دهان و دندان، می‌تواند عوارض جدی‌تری ایجاد کند:
فشار خون بالا
بیماری‌های قلبی و سکته مغزی
دیابت نوع ۲
افزایش خطر تصادفات رانندگی به دلیل خواب‌آلودگی روزانه
7. نکات طلایی برای پیشگیری از آپنه خواب و خروپف
درنهایت رعایت برخی نکات ساده در سبک زندگی می‌تواند به‌طور چشمگیری خطر خروپف و آپنه خواب را کاهش دهد:
۱. کاهش وزن در صورت اضافه‌وزن
چاقی، به‌ویژه چاقی ناحیه گردن و اطراف راه هوایی، یکی از اصلی‌ترین دلایل انسداد مجاری تنفسی است. حتی کاهش ۵ الی ۱۰ درصد وزن بدن می‌تواند تاثیر مثبت قابل‌توجهی در بهبود کیفیت خواب و کاهش خروپف داشته باشد.
۲. ترک سیگار و الکل
سیگار باعث تحریک و التهاب بافت‌های حلق می‌شود و الکل نیز با شل کردن عضلات گلو، شدت خروپف و آپنه را افزایش می‌دهد. پرهیز از مصرف الکل به‌خصوص در ساعات قبل از خواب ضروری است.
۳. تغییر وضعیت خواب
خوابیدن به پشت، احتمال افتادگی زبان و انسداد راه هوایی را بیشتر می‌کند. استفاده از بالش‌های مخصوص یا تمرین به‌خوابیدن به پهلو، یکی از ساده‌ترین راهکارهای پیشگیری است.
۴. مرطوب نگه‌داشتن هوای اتاق خواب
خشکی هوا می‌تواند بافت‌های بینی و حلق را تحریک کرده و باعث بدتر شدن خروپف شود. استفاده از دستگاه بخور سرد در اتاق خواب توصیه می‌شود.
۵. شست‌وشوی بینی قبل از خواب
اگر به دلیل آلرژی یا سینوزیت دچار گرفتگی بینی هستید، حتماً قبل از خواب از شست‌وشو‌دهنده‌های سالین (محلول نمکی) استفاده کنید تا راه تنفسی‌تان باز باشد.
۶. رعایت ساعات منظم خواب
کم‌خوابی باعث شل شدن عضلات بدن از جمله عضلات حلق می‌شود و شدت خروپف را افزایش می‌دهد. داشتن یک الگوی خواب منظم با ساعت خواب کافی و مناسب، به کاهش علائم کمک می‌کند.
۷. مراجعه منظم به دندان‌پزشک
معاینات دوره‌ای دندانپزشکی نه‌تنها برای سلامت دهان، بلکه برای تشخیص زودهنگام مشکلات خواب نیز اهمیت دارد. دندان‌پزشک با بررسی وضعیت مفصل فک، سایش دندان‌ها و الگوی تنفسی شما می‌تواند خطر ابتلا به آپنه خواب را شناسایی کند.
رعایت همین نکات ساده می‌تواند از بروز مشکلات جدی تنفسی و دندانی جلوگیری کند و در صورت ابتلا، شدت علائم را کاهش دهد.
خروپف و آپنه خواب فقط یک اختلال آزاردهنده برای اطرافیان نیست. این مشکلات می‌توانند سلامتی دهان و دندان‌ها را به خطر بیندازند و حتی جان فرد را تهدید کنند. اگر علائم خروپف یا خواب‌آلودگی روزانه دارید، حتماً با دندان‌پزشک یا متخصص خواب مشورت کنید. تشخیص به‌موقع و درمان اصولی، کیفیت زندگی شما را به‌طور چشمگیری بهبود می‌بخشد.
برای دریافت اطلاعات درباره معرفی دندانپزشکان متخصص، جراحی لثه و نیز دندانپزشکی اقساطی و دریافت بیمه دندانپزشکی می‌توانید با کارشناسان شرکت بنیان سلامت پاسارگاد تماس حاصل فرمایید.
منبع خبر: خبرگزاری برنا
