لندتک‌ها و پرداخت وام ارزان، سریع و راحت

واحد خبری مرکزکده : مهدی مومنی در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد با بیان اینکه فین‌تک‌ها خدمات مالی را ارزان‌تر، راحت‌تر و سریع‌تر در اختیار مردم قرار می‌دهند، افزود: لندتک‌ها شاید در ظاهر خدمات مالی و اعتباری را گران‌تر ارائه دهند، اما نسبت‌به خدمات سنتی راحت‌تر و سریع‌تر هستند که سبب شده در فضای تورمی در کشور به نفع کاربر باشد. اگر شما امروز بخواهید برای دریافت وام در شبکه بانکی اقدام کنید، حداقل سه ماه زمان می‌برد، به ضامن نیاز دارد، احتیاج به سپرده‌گذاری دارد و همه اینها یک سری هزینه‌ پنهان به شما تحمیل می‌کند که با محاسبه ارقام، می‌بینیم ارائه خدمات اعتباری از سوی لندتک‌ها حتی ارزان‌تر انجام می‌شود.

مدیرعامل ازکی وام درباره فعالیت این لندتک توضیح داد: ازکی وام از سال ۱۳۹۹ تاسیس شده و ما از ۱۴۰۰ در این زمینه فعالیت کردیم. در این مدت، به بیش از ۴۰۰ هزار نفر برای خرید اعتباری تسهیلات اعطا کردیم؛ رقم پرداختی هم بیش از ۳۰۰۰ میلیارد تومان اعتبار بوده است. ما با مجموعه‌ بانک‌های گردشگری، بلوبانک سامان، تجارت، پست‌بانک در ارتباط بودیم و چند بانک دیگر در شرف اضافه شدن به شبکه ما هستند. حدود ۱۵ شرکت لندتک در ایران وجود دارد که از میان آنها پنج شرکت فعالیت بیشتری دارند و ازکی ‌وام در بازار در رتبه سوم قرار گرفته است.

رویکرد منفی رگولاتوری نسبت‌به کسب‌وکارهای نوین

مومنی با بیان اینکه رگولاتوری در ایران رویکرد چندان مثبتی به کسب‌وکارهای نوین ندارد، اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین دلایل این است که هنوز شناخت کافی نسبت به این حوزه ندارد و نمی‌خواهد ریسک‌هایش را مدیریت کند، بنابراین ترجیح می‌دهد این ریسک‌ها را حذف کند. همین موضوع باعث می‌شود به‌خصوص برای خدمات مالی که ممکن است ریسک‌های زیادی داشته باشد، به چشم منفی نگاه کند.

وی ادامه داد: در ذهنیت رگولاتوری همواره اتفاقات ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۶ نقش بسته که هر خدمت و رفتار جدید در سیستم مالی ممکن است باعث شود مردم برای اعتراض جلوی بانک مرکزی بروند و تقاضای برگشت پولشان را داشته باشند. به واسطه همان رویکرد، همواره به جای اینکه بخواهد ریسک را مدیریت کند، در‌حوزه مالی ریسک را حذف می‌کند و به‌جای رویکرد پسینی، رویکرد پیشینی را انتخاب می‌کند و  از ابتدا جلوی توسعه را می‌گیرد.

مدیرعامل ازکی‌وام با بیان اینکه در نهادهای رگولاتوری یک صدای واحد وجود ندارد، افزود: یک سری از بخش‌ها موافق توسعه اقتصاد دیجیتال و خدمات فین‌تک‌هستند و یک سری از بخش‌ها جلوی خدمات فین‌تک را گرفتند. در عین حال بعضی از صنایع مانند لندتک‌ها بین رگولاتوری هستند؛ در این حوزه چند رگولاتور از جمله بانک مرکزی، وزارت صمت و وزارت اقتصاد نقش دارند که رویکرد موافق و مخالف در همین نهادها هم وجود دارد؛ غالبا نهادهای نظارتی مخالفت زیادی دارند و در مسیر توسعه سنگ‌اندازی می‌کنند.

اقتصاد سنتی نگران از دست دادن سهم بازار است

مومنی درباره سایر نگرانی‌های حاکمیتی از گسترش فعالیت لندتک‌ها بیان کرد: یک ذهنیت که از سوی حاکمیت وجود دارد، سبد اقتصاد سنتی و دیجیتال است. اقتصاد سنتی متولیان مختلف دارد که همواره نگران هستند که یک پلتفرم یکپارچه، بازار را از دست صدها هزار کسب‌وکار خرد دربیاورد. کسب‌کارهای بزرگ دیگری هم در بخش سنتی این نگرانی را دارند و از نهادهای رگولاتوری تقاضا می‌کنند که با قانون‌گذاری‌های مختلف جلوی از دست رفتن سهم بازار را بگیرد.

وی ادامه داد: این موضوع در حوزه‌های مختلف اقتصاد دیجیتال از جمله تبلیغات، بیمه و وام دیده شده است. اما نکته مهم این است که نمی‌توان جلوی نوآوری را گرفت؛ تکنولوژی آب روانی است که هر دره را شکاف‌ می‌دهد و جلو می‌رود.

مدیرعامل ازکی وام در پاسخ به اینکه اعطای وام در این لندتک به متقاضیان بر اساس چه اولویتی صورت می‌گیرد، گفت: ما ترجیح خاصی برای اعطای وام نداریم و متقاضیان را اعتبارسنجی می‌کنیم، اما عموما کسانی که نمره اعتباری ندارند، سراغ ما می‌آیند چون می‌خواهند یک رفتار اعتباری برای خود ایجاد کنند و شبکه بانکی خیلی پاسخگوی آنها نیست و به‌سختی اعتبار می‌دهد.

افزایش پلکانی اعتبار برای مشتریان

مومنی ادامه داد: مبلغ تسهیلات ما از پنج ملیون تا ۷۵ میلیون تومان متفاوت است اما برای فردی که رتبه اعتباری نداشته باشد، پلکانی اعتبار را افزایش می‌دهیم. عدد نکول ما زیر دو درصد و عدد سوخت‌شده ما زیر یک درصد بوده است. چون کنترل ما روی فضا بیشتر است و متدهای سنتی بانکی را اجرا نمی‌کنیم و سعی می‌کنیم رفتار مدرن‌تری در فضای بانکی داشته باشیم.

وی درباره نحوه اعتباردهی به مشتریان توضیح داد: ما مدل‌های مختلف اعتبارسنجی داریم و از چند نوع سیستم و دیتا استفاده می‌کنیم. ازکی نزدیک‌به ۴ میلیون کاربر فعال دارد که دیتاهای زیادی تولید کردند و این منجر شده ما مدل‌های داخلی اعتبارسنجی داشته باشیم. همچنین این مدل‌ها را با رفتارسنجی و دیتای دستگاه‌های حاکمیتی که از ‌APIهای آنها دریافت می‌کنیم، ترکیب کردیم. بدین‌ترتیب با ترکیب این موارد، مدل‌های طیفی و ماتریسی تشکیل و به‌صورت پلکانی به کاربران اعتبار می‌دهیم.

مدیرعامل ازکی وام با اشاره به همکاری نهادهای حاکمیتی برای در اختیار قرار دادن اطلاعات رفتارسنجی کاربران توضیح داد: دستگاه‌های حاکمیتی دیتاهای خود را در اختیار ما قرار دادند و در این زمینه خیلی مثبت عمل کردند. به‌خصوص در حوزه اوپن‌دیتا در چند سال اخیر رفتار خوبی داشتند و نسبت‌به سال ۱۳۹۹ که آغاز کار ما بود، جهش قابل توجهی رخ داده است.

مومنی خاطرنشان کرد: همچنین یکی از کارهای دیگری که ما انجام می‌دهیم، ارتباط دوطرفه دیتا با نهادهای حاکمیتی است. ما با مجموعه اعتبارسنجی ایرانیان که متعلق به بانک مرکزی و چند شرکت دولتی است، ارتباط داریم و از رفتاری که در پلتفرم ما رقم می‌خورد، به آنها دیتا می‌دهیم و همین باعث ایجاد سابقه اعتباری برای کاربران می‌شود.

خرید اعتباری به مفهوم جهانی در ایران وجود ندارد

مدیرعامل ازکی همچنین درباره وضعیت تراکنش‌های اعتباری در ایران توضیح داد: تا پایان سال ۱۴۰۰، عدد تراکنش‌های اعتباری در مقایسه با تراکنش‌های نقدی زیر دو درصد بوده که بخشی از این تراکنش‌ها شامل کارت‌های اعتباری بوده است. درواقع ما خرید اعتباری با مفهوم چیزی که نزدیک به ۷۰ سال در کشورهای توسعه‌یافته وجود داشته را در ایران نداشتیم و با کشورهای منطقه هم فاصله زیادی داریم. در سه ماهه سال جدید، کمتر از ۰.۱ درصد از وام‌های اعطاشده در کشور از بستر لندتک‌ها گذشته است و این یعنی در حوزه وام‌دهی دیجیتال هنوز جای کار زیادی وجود دارد.

مومنی ادامه داد: باتوجه به آمار پایین پرداخت‌های اعتباری در شرایط فعلی،‌ این یکی از اولین لحظات نخست ایجاد یک شبکه اعتباری منسجم در کشور است که مجموعه‌های مختلف لندتکی در این زمینه نقش اساسی داشتند و فعالیت آنها حتی به افزایش فروش تا ۳۵ درصد و افزایش مشتریان وفادار هم منجر شده است. با وجود همه محدودیت‌ها، در حدود پنج سال فعالیت لندتک‌ها در ایران، مجموعه‌های لندتکی به پنج میلیون نفر د‌ر کشور سرویس دادند و منجر شدند پرداختی نزدیک به ۳۰ هزار میلیارد تومان در این حوزه رقم بخورد.

وی با اشاره به محدودیت‌های موجود در حوزه رگولاتوری برای لندتک‌ها گفت: از آذر ماه سال گذشته بانک مرکزی، وزارت صمت و سازمان حمایت از مصرف‌کننده بخشنامه‌هایی صادر کردند که باعث شده چند مجموعه لندتک فعالیتشان را متوقف کنند. مجموعه‌‌های دیگر هم با کنار گذاشتن فرهنگ‌سازی که با فعالیت پرحجم رسانه‌ای در حال شکل‌گیری بود، فعالیتشان  را به حاشیه بردند برای اینکه رگولاتور دست به نقاط حساس نگذارد. بنابراین رشدهای نمایی که این چند سال رقم خورده بود، آسیب جدی دید. این موضوع در کشوری که از نظر فراگیری مالی به‌خصوص در زمینه اعتباردهی ضعف دارد، نقطه منفی محسوب می‌شود.

منبع خبر: دنیای اقتصاد